Katedra Języka Polskiego, Lingwistyki Kulturowej i Komunikacji Społecznej
Katedra Języka Polskiego, Lingwistyki Kulturowej i Komunikacji Społecznej powstała w 2024 roku w wyniku połączenia Katedry Języka Polskiego oraz Katedry Lingwistyki Kulturowej i Komunikacji Społecznej.
Pierwotnie Katedra Języka Polskiego powstała w 1953 r., jej organizatorem i pierwszym kierownikiem był prof. dr hab. Stanisław Jodłowski. W roku 1969 kierownictwo objął doc. dr hab. Jan Zaleski, po jego przedwczesnej śmierci w roku 1981 funkcję tę pełniła prof. dr hab. Maria Zarębina. Kolejnymi kierownikami byli prof. dr hab. Tadeusz Szymański i prof. dr hab. Edward Stachurski. Natomiast pierwotna Katedra Lingwistyki Kulturowej i Komunikacji Społecznej została utworzona w roku 2007 r. U podstaw idei powołania Katedry legły przede wszystkim zadania naukowe, dydaktyczne i organizacyjne związane z kształceniem studentów w ramach nowych specjalności, szczególnie medialnych i kulturoznawczych, poszerzających ofertę studiów polonistycznych. Kierownikiem Katedry był prof. dr hab. Stanisław Koziara.
Badania prowadzone obecnie w Katedrze obejmują cały wachlarz zjawisk językowych i komunikacyjnych. Skupiają się one z jednej strony wokół historii języka, gramatyki historycznej i historycznej dialektologii, z drugiej zaś wokół współczesnej polszczyzny, leksykologii i frazeologii, onomastyki, teolingwistyki oraz logopedii i rozwoju mowy dziecka. Dotyczą również szeroko pojętej lingwistyki kulturowej, komunikacji medialnej oraz mediolingwistyki i ukierunkowane są w głównej mierze na współczesne obszary języka polskiego. Obejmują również te zjawiska historyczne, w których odbicie znajdują m.in.: dziedzictwo biblijne i mitologiczne, wybrane dziedziny kultury materialnej, paremiologia i stereotypy ludowe, historyczna onomastyka, toponomastyka, język korespondencji prywatnej, wreszcie dyskurs solny i funeralny.
Efektem tych zamierzeń badawczych są liczne publikacje monograficzne, cyklicznie organizowane ogólnopolskie i międzynarodowe konferencje naukowe (np. „Dialog z tradycją”, „W kręgu dawnej polszczyzny”, „Język i media”) oraz inicjatywy podejmowane we współpracy z krajowymi i zagranicznymi ośrodkami akademickimi. Wymiernym rezultatem tych działań są także funkcjonujące od lat cykle wydawnicze, takie jak „Dialog z tradycją”, „W kręgu dawnej polszczyzny” czy „Język i media”.
Katedra utrzymuje stałą współpracę i wymianę naukową z kilkoma zagranicznymi ośrodkami akademickimi, m.in. Uniwersytetem Karola w Pradze (Czechy), Uniwersytetem w Ostrawie (Czechy), Uniwersytetem Narodowym im. J. Fedkowycza w Czerniowcach (Ukraina) oraz Uniwersytetem Edukologicznym w Wilnie (Litwa).
Dla zapewnienia należytego przygotowania merytorycznego oraz praktycznego studentów specjalności komunikacja społeczna i medialna (wcześniej komunikacja społeczna) oraz reklama i public relations Katedra współpracuje z kilkoma organizacjami i instytucjami medialnymi oraz redakcjami czasopism. Są to np. Polskie Towarzystwo Komunikacji Społecznej, Komisja Etyki Komunikacji PAU, „Gazeta Wyborcza”, „Dziennik Polski”, „Gazeta Krakowska”, „Fakt”, Radio Kraków, TVP-Kraków, Interia.pl, czasdzieci.pl, gazetakrakow.pl. Obok pracowników etatowych Katedra współpracuje z grupą naukowców oraz specjalistów w dziedzinie reklamy, public relations, mediów i dziennikarstwa. W życiu naukowym i dydaktycznym Katedry czynnie uczestniczą doktoranci, których opiekunami i promotorami są samodzielni pracownicy Katedry.
W Katedrze odbywają się zebrania naukowe, podczas których pracownicy, współpracownicy oraz doktoranci przedstawiają w formie referatowej wyniki swoich badań. Do stałej praktyki i działalności Katedry należy także zapraszanie z wykładem gościnnym reprezentantów innych środowisk naukowych z kraju i zagranicy. W ramach tej formy referaty wygłosili dotychczas m.in.: prof. Marian Skab (Uniwersytet Narodowy im. J. Fedkowycza w Czerniowcach, Ukraina), prof. Aloyzas Gudavičius (Szawelski Uniwersytet, Litwa), doc. Katarina Fichnova i dr Lukasz Wojciechowski (Uniwersytet Konstantina Filozofa w Nitrze, Słowacja), prof. Irena Bogoczowá (Uniwersytet Ostrawski, Czechy), prof. Andrzej Maria Rogala-Lewicki (UMCS), prof. Anna Pajdzińska (UMCS), doc. Józef Bartoń (Uniwersytet Karola, Czechy), prof. Anna Tyrpa (IJP PAN w Krakowie).
W obrębie Katedry funkcjonuje ogólnopolskie czasopismo naukowe „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” (70 punktów na liście ministerialnej). Redaktorką naczelną jest prof. dr hab. Ewa Młynarczyk. (Pismo indeksowane jest w bazach: DOAJ, ERIH PLUS, CEEOL, CEJSH, Index Copernicus, Google Scholar, BazHum, Polska Bibliografia Naukowa (PBN), Biblioteka Nauki, Most Wiedzy, Academia, a dostępne w zasobach: Pedagogicznej Biblioteki Cyfrowej, Małopolskiej Biblioteki Cyfrowej, Repozytorium Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Federacji Bibliotek Cyfrowych
Pod egidą Katedry w ramach Studenckiego Koła Naukowego Polonistów działa „Sekcja komunikacji społecznej, reklamy i PR”. W toku dotychczasowej działalności Sekcji zorganizowano 12 spotkań. Z okazji jubileuszu 65-lecia powstania Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie studenci specjalności komunikacja społeczna współredagowali osobną publikację książkową nt. Rozmowy na jubileusz, zawierającą wywiady z obecnym i byłymi rektorami Uniwersytetu.
Pracownicy Katedry prowadzą zajęcia dydaktyczne z przedmiotów językoznawczych na studiach polonistycznych, także na filologiach obcych, kulturoznawstwie, kierunku „media content & crative writing” oraz logopedii.
Pracownicy naukowi:
prof. dr hab. Bogusław Skowronek – kierownik Katedry
prof. dr hab. Ewa Młynarczyk
prof. dr hab. Stanisław Koziara
prof. dr hab. Mirosław Michalik
dr hab. prof. UKEN Renata Dźwigoł
dr hab. prof. UKEN Ewa Horyń
dr hab. prof. UKEN Magdalena Puda Blokesz
dr hab. prof. UKEN Marceli Olma
dr Krzysztof Waśkowski
Pracownicy emerytowani:
prof. dr hab. Józefa Kobylińska
prof. dr hab. Elżbieta Rudnica-Fira
dr hab. prof. UKEN Krystyna Kowalik
prof. dr hab. Maciej Mączyński
dr hab. prof. UKEN Maciej Malinowski
dr Marta Karamańska