dr hab. prof. UKEN Janusz Waligóra

Janusz Waligóra – doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor w Instytucie Filologii Polskiej, literaturoznawca i dydaktyk. Nauczyciel języka polskiego w VIII Prywatnym Akademickim Liceum Ogólnokształcącym w Krakowie. Autor książek: Proza Tadeusza Różewicza (Kraków 2006) oraz Ani rytuał, ani karnawał… (Kraków 2014), pracy poświęconej uwarunkowaniom interpretacji tekstu literackiego w szkole. Współautor publikacji prezentujących koncepcję kształcenia humanistycznego i ogólnego: Paktu dla szkoły (Gdańsk 2011), Edukacji w czasach cyfrowej zarazy (Toruń 2016), Szkolnego teatru interakcji (2016). Członek zespołu, który – pod kierunkiem Zofii Agnieszki Kłakówny – opracował i zredagował program kształcenia oraz podręczniki z serii To lubię! dla szkół ponadgimnazjalnych. Długoletni sekretarz pisma metodycznego „Nowa Polszczyzna”. W roku 2019, po ukończeniu Szkoły Tutorów Akademickich, uzyskał Certyfikat Tutora I Stopnia. Główne zainteresowania naukowe: literatura współczesna (twórczość Tadeusza Różewicza, Sławomira Mrożka, Wisławy Szymborskiej, Stanisława Barańczaka, Irit Amiel, Idy Fink, Magdaleny Tulli, Bożeny Umińskiej-Keff, Zofii Posmysz), obraz Zagłady w literaturze polskiej, strategie i modele referencjalności w polskiej literaturze XX i XXI wieku, dydaktyka literatury i języka polskiego (w perspektywie antropocentrycznej i antropologicznej), interpretacja dzieła literackiego w szkole (teoria/projektowanie/praktyka), literatura jako forma aktywności twórczej – warsztaty literackie.

Pełnione funkcje:

• członek Zespołu ds. Jakości Kształcenia,
• Kierownik Praktyk (na poziomie szkół ponadpodstawowych),
• opiekun II roku filologii polskiej (studia niestacjonarne),
• Kierownik Sekcji Literaturoznawczej UP.

Współpraca międzynarodowa, udział w projektach międzynarodowych:

• Litwa: Lietuvos Edukologijos Universitas, Stowarzyszenie Polonistów na Litwie, Wilno (wykłady i warsztaty w ramach programu ERASMUS)
• Węgry: Eötvös Loránd University (ELTE), Budapeszt (wykłady i warsztaty w ramach programu ERASMUS i ERASMUS+)

Granty, projekty badawcze (koordynacja i udział):

2011: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową – opracowanie studium Pakt dla szkoły. Zarys koncepcji kształcenia ogólnego oraz udział w Kongresach Obywatelskich (V Kongres Obywatelski: Podmiotowi Polacy – Podmiotowa Polska, Warszawa 2010; VI Kongres Obywatelski: Jaki rozwój, jaka edukacja – wielkie przewartościowanie, Warszawa 2011).

od 2018: Ciemności kryją ziemię, projekt edukacyjny poświęcony Zagładzie i Sprawiedliwym Wśród Narodów Świata, organizowany przez Pedagogiczną Biblioteką Wojewódzką w Nowym Sączu.

od 2019: udział w przygotowaniu polsko-niemieckiego Seminarium Dziennikarskiego, projekt koordynowany przez Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu.

2018-2023: udział w tworzeniu programu nowych studiów nauczycielskich (kierunek: filologia polska) w ramach projektu „Kompetentny nauczyciel – mistrz i wychowawca” (grant przyznany w konkursie Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, POWR.03.01.00-IP.08-00-PKN/18)

Prowadzone kursy: Dydaktyka literatury i języka polskiego w szkole ponadgimnazjalnej, Semiotyka tekstów kultury, Wykład monograficzny, Kulturowa teoria literatury, Tutoring akademicki, Projekt edukacyjny – warsztaty, Analiza i interpretacja dzieła literackiego, Proza polska po 1939 roku w kontekstach kulturowych, Interpretacja dzieła literackiego w szkole podstawowej, Warsztaty literackie w szkole podstawowej…

Najważniejsze publikacje naukowe:

Monografie:

1. Edukacja w czasach cyfrowej zarazy, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2016 (współautorstwo: P. Kasprzak, P. Kołodziej, Z.A. Kłakówna, A. Regiewicz).
2. Szkolny teatr interakcji. Od pomysłu do przedstawienia, Impuls, Kraków 2016 (współautorstwo: Piotr Kołodziej, Jerzy Waligóra).
3. Ani rytuał, ani karnawał… O interpretacji tekstu literackiego w szkole (ponadgimnazjalnej): warunki – strategie – perspektywy, Collegium Columbinum, Kraków 2014
4. Pakt dla szkoły. Zarys koncepcji kształcenia ogólnego. Zaproszenie do dyskusji, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, „Wolność i Solidarność” nr 40, Gdańsk 2011 (współautorstwo: P. Kołodziej, Z.A. Kłakówna) http://biblioteka-krk.ibe.edu.pl/opac_css/doc_num.php?explnum_id=213
5. Proza Tadeusza Różewicza, Collegium Collumbinum, Kraków 2006

Rozdziały w monografiach wieloautorskich i czasopismach naukowych; artykuły publikowane w kraju i za granicą:

1. One Poem, Two Translations and a Few Questions: „Still” by Wisława Szymborska and its Contexts, „Polilog. Studia Neofilologiczne” 2020, nr 10, 167-181.
2. Wyprawa do przedostatniego kręgu Auschwitz. O „Wakacjach nad Adriatykiem” Zofii Posmysz, [w:] Życie bez miłości jest (nie)możliwe. Aspekty nie tylko językowo-literackie, pod redakcją Urszuli Kopeć, Agaty Kucharskiej-Babuli, Marzeny Bąk, Rzeszów 2019, s. 239-260.
3. Zdewastowana pamięć matki w autobiograficznej prozie Magdaleny Tulli, [w:] Przestrzeń i czas w lekturze – lektura przestrzeni i czasu, red. D. Hejda, A. Jakubowska-Ożóg, Rzeszów 2019, s. 233-245.
4. Eros i Zagłada. Fakty, fikcje, fantazje…, [w:] W świecie Erosa i Tanatosa. Studia i szkice, red. G. Różańska, Wydawnictwo LIBRON – Filip Lohner, Kraków 2018, s. 73-91.
5. Człowiek – ssak metafizyczny. Spięcia słów i wyładowania sensów w poezji Tadeusza Różewicza, [w:] Między sacrum a profanum. Rozważania i dylematy, red. G. Różańska, Wydawnictw Dante, Kraków 2017, s. 123-138.
6. Alien na pokładzie! Utwór o Matce i Ojczyźnie Bożeny Keff – poemat późny, ale nie spóźniony, [w:] Literatura współczesna w edukacji polonistycznej. Analizy i (re)interpretacje, red. E. Mazur, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2017, t. 1, s. 201-217.
7. Niemen vel Jordan. Marzec ’68 we wspomnieniu, satyrze, anegdocie…, [w:] Sensacja, prowokacja, skandal. O przekraczaniu norm kulturowych, red. G. Różańska, Wydawnictwo Jasne, Pruszcz Gdański – Słupsk 2016, s. 9-26.
8. The Discreet Horror of the Holocaust in Ida Fink’s Stories, CLEaR 2016, Volume 3, Issue 1, p. 27-38.
9. Zbrodnia to niesłychana – legalna marihuana! Parodia na warsztatach literackich, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia VI” 2015, vol. 195, s. 108-133.
10. „Na początku było Słowo – a na końcu Frazes”. Lekcja pisania aforyzmów w szkole ponadgimnazjalnej, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia V” 2014, vol. 161, s. 116-127.
11. Barańczak niepoważny. Zabawy bardzo przyjemne i nader pożyteczne, [w:] Humor w perspektywie kulturowo-językowej, red. M. Karwatowska, L. Tymiakin, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2013, s. 55-66.
12. Mała ojczyzna pamięci. Uobecnianie nieobecnego w „Drzwiach” Tadeusza Różewicza, [w:] Mała ojczyzna wobec wielokulturowej Europy, red. G. Różańska, Wydawnictwo Jasne, Pruszcz Gdański – Słupsk 2013, s. 115-131.
13. Między Wschodem a Zachodem. O nauczycielskich rozterkach, autorytecie władzy i władzy autorytetu, [w:] Osoba nauczyciela. Polonista przewodnikiem ucznia po meandrach wiedzy, red. G. Różańska, Instytut Naukowo-Wydawniczy „SPATIUM”, Słupsk 2011, s. 83-102.
14. Pamięć i tekst. Wypowiadanie Zagłady w „Czarnych sezonach” Michała Głowińskiego, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria IX” 2009, vol. 67, s. 156-165.
15. zapomnieniu i „pracy pamięci”. Od Prousta do Szymborskiej, “Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria VIII” 2008, vol. 58, s. 56-67.
16. Kiedy tragedia jest już niemożliwa, [w:] W świecie literatury i teatru. Sztuka współuczestnictwa, pod. red. E. Łubieniewskiej, Universitas, Kraków 2006, s. 541-578.
17. Weryfikacje i transformacje. O wczesnej prozie Tadeusza Różewicza, „Ruch Literacki” 2005, z. 3, s. 277-292.
18. Trzy gramy optymizmu. „Radość pisania” Wisławy Szymborskiej w pierwszej licealnej, „Nowa Polszczyzna” 1997, nr 3, s. 3-16.

Udział w konferencjach krajowych i zagranicznych z referatem (wybór):

1. Constructions of Identity 10. Anniversary Edition: History, Memory, and Accomplishment, Cluj-Napoca (Romania) 2019.
2. Lekcja POLSKI(ego) ― praktyki edukacyjne wobec niepokojów XXI wieku, IV Kongresu Dydaktyki Polonistycznej, Poznań 2019.
3. International Interdisciplinary Conference in Gdańsk: 2nd Memory, Melancholy and Nostalgia, UG, Gdańsk 2017.
4. International Conference on Educational Research: Confronting Contemporary Educational Challenges through Research, University of Patras, Patras (Greece) 2017.
5. Między sacrum a profanum. Literatura – kultura – język – dydaktyka, Akademia Pomorska, Ustka 2016.
6. Literatura współczesna i najnowsza w edukacji polonistycznej. Analizy i (re)interpretacje, UR, Rzeszów 2016.
7. 2nd International Conference on Language/Literature in Education and Research CLEaR2015, Slovakedu, Prague 2015.
8. II Kongres Dydaktyki Polonistycznej: Edukacja polonistyczna jako zobowiązanie. Powszechność i elitarność polonistyki, UŚ, Katowice 2015.
9. Humor jako wartość w języku, literaturze, edukacji i kulturze, konferencja międzynarodowa, UMCS, Lublin 2012.
10. Jaki rozwój, jaka edukacja – wielkie przewartościowanie, VI Kongres Obywatelski, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Warszawa 2011.
11. Literatura i antropologia, Akademia Pedagogiczna, Maniowy 2007.
12. Między szkołą a uniwersytetem. Odbiorcy w nowych podręcznikach dla reformującej się szkoły, UAM, Poznań 2006.