dr hab. prof. UKEN Małgorzata Chrobak

Literaturoznawczyni, absolwentka filologii polskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie. Pracuje w Katedrze Literatury Nowoczesnej i Krytyki Literackiej w Instytucie Filologii Polskiej UKEN; pełni funkcję zastępczyni Redaktor Naczelnej rocznika „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria”; od 2019 kieruje Centrum Badań nad Literaturą i Kulturą dla Dzieci i Młodzieży IFP UKEN. Jej zainteresowania naukowe obejmują: historię polskiej i obcojęzycznej literatury dla młodego czytelnika (XIX–XX w.); pogranicza fantastyki i realizmu w literaturze; recepcję prozy dla młodzieży okresu PRL-u; konstrukty dziecka oraz dzieciństwa w kulturze.

Jest autorką książek: Realizm magiczny polskiej w literaturze dla dzieci i młodzieży (2010), Bohater literatury dziecięcej i młodzieżowej z okresu PRL-u. Między kreacją a recepcją (2019), współredaktorka wieloautorskich monografii, m.in.: Mityczny Kraków. Motywy, wątki, obrazy w utworach dla dzieci i młodzieży (2009). Noosfera literacka. Problemy wychowania i terapii poprzez literaturę dla dzieci (2012); O tym, co Alicja odkryła. W kręgu badań nad toposem dzieciństwa i literaturą dla dzieci i młodzieży (2015); Światy dzieciństwa. Infantylizacje w literaturze i kulturze (2016); (Re)konstrukcje przeszłości w prozie Antoniny Domańskiej (2019); Michael Ende – czuły fantasta. Sylwetka i strategia pisarska (2020);
Od powieści dla dziewcząt do narracji dziewczyńskich (2022).

Pełnione funkcje:

• kierownik Centrum Badań nad Literaturą i Kulturą dla Dzieci i Młodzieży IFP UKEN
• członkini Rady Dyscypliny – literaturoznawstwo
• członkini Rady Naukowej Instytutu Filologii Polskiej
• zastępczyni Redaktor Naczelnej „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia   Historicolitteraria”
• członkini Rady ds. Jakości Kształcenia dla kierunku filologia polska
• współredaktor serii wydawniczej „Literatura i kultura dla dzieci i młodzieży (twórcy – tematy – konwencje)
• członkini Rady Programowej rocznika „Paidia i Literatura”
• członkini International Board on Books for Young People (IBBY)
• członkini Rady Programowej Centrum Literatury Dziecięcej w Oświęcimiu
• członkini Koła Towarzystwa Przyjaciół im. Marii Konopnickiej przy UKEN

Staże, współpraca międzynarodowa, udział w projektach międzynarodowych:

• staże w ramach programu Erasmus+ (Litewski Uniwersytet Edukologiczny, Uniwersytet Ostrawski)
• staż na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach

Granty, projekty badawcze (koordynacja i udział):

• wykonawczyni grantu „Wsparcie dla czasopism naukowych” MNiSW dla czasopisma „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” (2019–2020)

Prowadzone kursy:

• kultura i literatura antyku
• literatura powszechna
• realizm magiczny w literaturze
• literatura dla dzieci i młodzieży
• literatura dziecięca w terapii logopedycznej
• współczesny rynek wydawniczy
• baśń w kulturze współczesnej
• mity i wątki mitologiczne w literaturze
• animacja życia literackiego dzieci i młodzieży

Najważniejsze publikacje naukowe:

1. Realizm magiczny w polskiej literaturze dla dzieci i młodzieży, Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2010.
2. Bohater literatury dziecięcej i młodzieżowej z okresu PRL-u. Między kreacją a recepcją, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2019.

Redakcja monografii wieloautorskich:

1. Mityczny Kraków. Motywy, wątki, obrazy w utworach dla dzieci i młodzieży, Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2009.
2. Noosfera literacka. Problemy wychowania i terapii poprzez literaturę dla dzieci, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2012.
3. Książę Józef Poniatowski w kulturze i edukacji, Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2014.
4. O tym, co Alicja odkryła… W kręgu badań nad toposem dzieciństwa i literaturą dla dzieci i młodzieży, Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2015.
5. Światy dzieciństwa. Infantylizacje w literaturze i kulturze, UNIVERSITAS, Kraków 2016.
6. Poeci krakowscy mniej znani, zapomniani, niedoczytani…2, Collegium Columbinum, Kraków 2017.
7. (Re)konstrukcje przeszłości w prozie Antoniny Domańskiej, Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2019.
8. Od powieści dla dziewcząt do narracji dziewczyńskich (2022).

Najważniejsze publikacje naukowe:

1. Realizm magiczny w polskiej literaturze dla dzieci i młodzieży, Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2010.
2. Bohater literatury dziecięcej i młodzieżowej z okresu PRL-u. Między kreacją a recepcją, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2019.

Redakcja monografii wieloautorskich:

1. Mityczny Kraków. Motywy, wątki, obrazy w utworach dla dzieci i młodzieży, Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2009.
2. Noosfera literacka. Problemy wychowania i terapii poprzez literaturę dla dzieci, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2012.
3. Książę Józef Poniatowski w kulturze i edukacji, Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2014.
4. O tym, co Alicja odkryła… W kręgu badań nad toposem dzieciństwa i literaturą dla dzieci i młodzieży, Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2015.
5. Światy dzieciństwa. Infantylizacje w literaturze i kulturze, UNIVERSITAS, Kraków 2016.
6. Poeci krakowscy mniej znani, zapomniani, niedoczytani… T.2, Collegium Columbinum, Kraków 2017.
7. (Re)konstrukcje przeszłości w prozie Antoniny Domańskiej, Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2019.
8. Od powieści dla dziewcząt do narracji dziewczyńskich (2022).

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych (wybór):

1. Twórczość Wandy Chotomskiej i Mirona Białoszewskiego w tygodniku „Świerszczyk-    Iskierki” (1953–1954), „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia” 2024, z. 22, s. 1-15.
2. Recepcja twórczości Stanisława Pagaczewskiego na łamach regionalnej prasy, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia” 2023, z. 21, s. 267-288. (współautorstwo)
3. Przemiany stereotypu Niemca wśród studentów kognitywistyki, „Textus et Studia” 2023, nr 4, s. 31-43. (współautorstwo)
4. Ekologiczne tropy w twórczości dla dzieci i młodzieży Johanny Spyri, „Orbis Linguarum” 2022, t. 56, s. 297-308. (współautorstwo)
5. Ćwiczenia (z) emocji w prozie dla młodzieży Joanny Jagiełło, „Bibliotekarz Podlaski” 2022, nr 3, s. 115-132.
6. Transkulturelle Interferenzen im Schaffen von Joanna Papuzińska, [w:] Transkulturelle Durchdringungen in der Gegenwartsliteratur Mitteleuropas, hrsg. von A. Majkiewicz und A. Mirecka und J. Ławnikowska-Koper, Harrassowitz Verlag, Wiesbaden 2021, s. 117-128. (współautorstwo)
7. Władca Lewawu w lekturze ekokrytycznej, [w:] Imaginautka zaangażowana. Twórczość i biografia Doroty Terakowskiej z perspektywy XXI wieku, red. K. Wądolny-Tatar, Kraków 2021.
8. Waga emocji. Narracje afektywne w literaturze dla dzieci i młodzieży, „Filoteksnos” 2020, vol. 9. (współautorstwo)
9. „Myślenie wzrokowe” w prozie Ireny Jurgielewiczowej, [w:] Doświadczanie lektury. Zmysły i literatura osobna, red. B. Niesporek-Szamburska, M. Wójcik-Dudek, Katowice 2020.
10. Metaforyka powietrzna w prozie Ewy Przybylskiej, [w:] Żywioły w literaturze dziecięcej. Powietrze, pod red. A. Czabanowskiej-Wróbel, K. Zabawy, Kraków 2020.
11. Wielka Kołomyja. Wokół ludyczności w wybranych powieściach Edmunda Niziurskiego, „Paidia i Literatura” 2019, nr 1, s. 27-40.
12. (Nie)pamięć PRL-u. Literatura dziecięca i młodzieżowa wobec najnowszej historii Polski, [w:] Historia najnowsza w literaturze i kulturze a edukacja polonistyczna, red. A. Janus-Sitarz, A. Kania, Kraków 2018, s. 131–149.
13. Nowoczesna literatura polska dla najmłodszych w perspektywie kulturowej teorii literatury, [w:] Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy. Koncepcje. Perspektywy. Literatura polska i perspektywy nowej humanistyki, t. I, red. R. Cudak, K. Pospiszyl, Katowice 2018, s. 238– 253. (współautorstwo)
14. Milczenie i wstyd. Wiktymologiczne aspekty prozy Heidi Hassenmüller i Ewy Przybylskiej, „Orbis Linguarum” 2018, vol. 48, s. 113–127.

Pełny wykaz publikacji dostępny:        http://bgbase.up.krakow.pl/biblio/splendor/expertus3e.cgi?KAT=%2Fpublic%2Fexpertus%2Fpar%2Fbib%2F&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&sort=-1&mask=2&F_00=02&V_00=Chrobak+Ma%B3gorzata+

Udział w konferencjach krajowych i zagranicznych z referatem (wybór z ostatnich pięciu lat):

1. Ogólnopolska konferencja naukowa nt. Wokół medycyny, medyków i medykamentów w kulturze (Uniwersytet Ignatianum); referat pt. Odczynianie
   i oswajanie – doświadczenie choroby w najnowszej literaturze dziecięcej (na wybranych przykładach); Kraków, 3 XII 2024.
2. Ogólnopolskie seminarium nt. Kästner w Polsce – spojrzenia i rezonanse (Goethe Institut); referat: Kästner w Polsce; Kraków, 5 XII 2024.
3. Ogólnopolska konferencja nt. Dawna i współczesna powieść dla dziewcząt (Uniwersytet w Białymstoku); referat: Ćwiczenia (z) emocji w prozie dla dziewcząt (na podstawie „serii kawowej” Joanny Jagiełło); 25 III 2022 (on-line),
4. Ogólnopolska konferencja naukowa nt. Literatura i sztuka w elementarnej edukacji współczesnego dziecka; referat: Ogrom i miniaturka. Relacje przestrzenne w „Krasnalach i olbrzymach” Joanny Papuzińskiej (Uniwersytet Rzeszowski);19 X 2020 (on-line).
5. Ogólnopolska konferencja naukowa: Żywioły w literaturze dziecięcej – Ogień (Uniwersytet Jagielloński, Akademia Ignatianum w Krakowie); referat: „Opowieść przy kominku” – żywotność i siła pewnego stereotypu; Zakopane, 21–22 X 2019.
6. Międzynarodowa konferencja naukowa nt. Bohaterowie dziecięcej wyobraźni. Książki dla dzieci i młodzieży – teoria i praktyka odbioru. Edycja V (Uniwersytet Wrocławski), referat: Bohaterowie prozy Michaela Endego – próba typologii, Wrocław, 31 V–2 VI 2019.
7. Ogólnopolska konferencja naukowa: Co nam zostało z Niziurskiego? (Uniwersytet Śląski); referat: Melancholia Niziurskiego; Katowice, 15 V 2019.
8. Ogólnopolska konferencja naukowa: Niezapomniana twórczość Doroty Terakowskiej w 15. rocznicę śmierci (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie); referat: „Miejsca autobiograficzne” Doroty Terakowskiej; Kraków, 15 III 2019.
9. Ogólnopolska konferencja naukowa: Doświadczanie lektury. Zmysły i literatura osobna (Uniwersytet Śląski); referat: „Myślenie wzrokowe” w prozie Ireny Jurgielewiczowej; Katowice, 14−15 XI 2018.
10. Ogólnopolska konferencja naukowa: Żywioły w literaturze dziecięcej – Powietrze (Uniwersytet Jagielloński, Akademia Ignatianum w Krakowie); referat: Metaforyka powietrzna w prozie Ewy Przybylskiej; Zakopane, 15–16 X 2018.
11. Międzynarodowa konferencja naukowa: Figury pamięci. Czytanie – doświadczenie – emocje. Książki dla dzieci i młodzieży – teoria i praktyka odbioru. Edycja IV (Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Uniwersytet Warszawski, Akademia Sztuk Pięknych im. E. Gepperta we Wrocławiu); referat: Kiedy byłam mała…, czyli fotografia jako nośnik pamięci oraz historii rodzinnej w tekstach o PRL-u; Wrocław, 1–3 VI 2018.

Działalność popularyzatorska, pedagogiczna i kulturalna (wybór z ostatnich trzech lat):

1. Instytut Goethego w Krakowie (współpraca naukowa i popularyztorska).
2. Międzynarodowy Festiwal Literatury Dziecięcej w Rabce (prowadzenie warsztatów dla dzieci i rodziców).
3. Festiwal Literatury Dziecięcej w Krakowie (wykłady dla nauczycieli i bibliotekarzy).
4. Uniwersytet Dzieci i Rodziców UKEN (warsztaty dla słuchaczy).
5. Biblioteka Główna Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej (warsztaty dla dzieci z małopolskich szkół).
6. Współpraca z Biblioteką Publiczną im. Łukasza Górnickiego „GALERIA KSIĄŻKI” w Oświęcimu.
7. Współpraca z Muzeum Okręgowym w Tarnowie

Odznaczenia i nagrody:

1. Medal Komisji Edukacji Narodowej, przyznany przez Ministra Edukacji Narodowej Edukacji za szczególne zasługi dla oświaty i wychowania (2014).
2. Medal Brązowy, przyznany przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej za długoletnią służbę (2012).

Aktywność w ramach Centrum Badań nad Literaturą i Kulturą dla Dzieci i Młodzieży IFP:
https://ifp.uken.krakow.pl/centrum-badan-nad-literatura-i-kultura-dla-dzieci-i-mlodziezy/