prof. dr hab. Stanisław Koziara

Stanisław Koziara – językoznawca, polonista, profesor w Katedrze Języka Polskiego, Lingwistyki Kulturowej i Komunikacji Społecznej UKEN w Krakowie; absolwent polonistyki WSP w Krakowie, magisterium uzyskał w r. 1981 na podstawie pracy Składnia w utworach dramatycznych Jana Aleksandra Fredry (promotorzy: doc. dr hab. Jan Zaleski; doc. dr hab. Leszek Bednarczuk); doktorat w r. 1992 na podstawie rozprawy Językowe wyznaczniki pojęć wartościujących w wybranych przekładach Księgi Psalmów w języku polskim (promotor: prof. Leszek Bednarczuk), habilitacja w r. 2002 na podstawie monografii Frazeologia biblijna w języku polskim; tytuł profesora w r. 2011 w oparciu o  dorobek oraz monografię Tradycyjne biblizmy a nowe polskie przekłady Pisma Świętego (2009). W  l. 1981-1982 nauczyciel języka polskiego w Tarnowie; w WSP/AP/UP/UKEN pracuje od roku 1982 (z roczną przerwą na służbę wojskową) kolejno na stanowiskach: asystenta, adiunkta, profesora nadzwyczajnego oraz profesora zwyczajnego. W l. 2004-2006 zatrudniony dodatkowo na stanowisku profesora w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im. Stanisława Pigonia w Krośnie;  w l. 2002-2005 prodziekan Wydziału Humanistycznego a w l. 2006-2009 dyrektor Instytutu Filologii Polskiej AP/UP w Krakowie; zajmuje się głównie szeroko pojętą problematyką dziedzictwa biblijnego w języku polskim, autor i redaktor wielu monografii oraz artykułów naukowych publikowanych w kraju i za granicą (Wielka Brytania, Czechy, Serbia, Ukraina); przewodniczący Rady Naukowej serii „Dialog z Tradycją”; członek wielu organizacji i towarzystw naukowych. Wypromował 7 doktorów, w tym 3 zagranicznych, ponad stu magistrów i licencjatów, recenzent w kilkudziesięciu przewodach profesorskich, habilitacyjnych i doktorskich, ekspert i recenzent grantów i projektów ministerialnych, konsultant filologiczny kilku inicjatyw współczesnych tłumaczeń Biblii na język polski.

Pełnione funkcje:

• Polska Akademia Umiejętności, członek korespondent
• Rada Naukowa Instytutu Języka Polskiego PAN w Krakowie, członek
• Komisja Językoznawstwa PAN Oddział w Krakowie;  członek
• Towarzystwo Naukowe KUL, członek czynny
• Komisja Frazeologiczna Komitetu Językoznawstwa PAN, członek
• Komisja Etnolingwistyczna Komitetu Językoznawstwa PAN, członek
• Polskie Towarzystwo Językoznawcze, członek
• Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, członek
• „Studia Linguistica. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis”, członek Rady Naukowej
• „Dialog z Tradycją”, przewodniczący Rady Naukowej serii
• „Forum Lingwistyczne”, członek Rady Naukowej
• „Studia Pigoniana”, członek Rady Naukowej

Współpraca międzynarodowa, udział w projektach międzynarodowych:

• Współpraca indywidualna oraz w ramach prac badawczych Katedry z Uniwersytetem Karola w Pradze, Uniwersytetem w Ostrawie, Uniwersytetem im. J. Fedkowycza w Czerniowcach

Granty, projekty badawcze (koordynacja i udział):

• Kierownik projektu Leksykon biblizmów języka polskiego dofinansowanego ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Nauki w ramach Programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki – Dziedzictwo narodowe” ” (Polska), nr NPRH/DN/SP/0141/2023/12.
• kierownictwo grantu promotorskiego
• kierownictwo projektu /grantu ministerialnego Wsparcie dla czasopism

Prowadzone kursy:

• retoryka wypowiedzi publicznych
• polszczyzna biblijna
• socjolingwistyka
• wykład monograficzny
• seminarium licencjackie i magisterskie

Najważniejsze publikacje naukowe:

Monografie:

• Pojęcia wartościujące w polskich przekładach Psałterza (1993)
• Frazeologia biblijna w języku polskim (2001, wyd. 2. 2009)
• Tradycyjne biblizmy a nowe polskie przekłady Pisma Świętego (ujęcie filologiczno-normatywne) (2009)
• Szkice z polskiej frazeologii biblijnej(2015)

Redakcje monografii, m.in.:

• Z kolędą przez wieki. Kolędy w Polsce i w krajach słowiańskich(wraz z T. Budrewiczem i J. Okoniem), (1996)
• Polszczyzna biblijna – między tradycją a współczesnością, t.1-2 (wraz z W. Przyczyną), (2009)
• Dialog z Tradycją, 1-2, (wraz z E. Młynarczyk i B. Skowronkiem), (2018)
• Galicyjskie drogi ku niepodległości (wraz z M. Wołosem), (2022).

Artykuły, m.in.:

• Rodzime brzmienia Dawidowej Muzy. Z dziejów obecności Psałterza w języku polskim,”Znak” 1995, s. 93-108
• Polska frazeologia biblijna – stan i perspektywy opisu, „LingVaria” 2006, nr 1, s. 73-80.
• Rola Biblii Jakuba Wujka w dziejach kultury polskiej, [w:]Biblia Jakuba Wujka w życiu i kulturze narodu polskiego, Poznań 2013, s. 41-64.
• The current state of research by Polish linguists on the Brest Bible: an overview, „Reformation & Renaissance Review”, 2015, No. 1,  s. 63-72
• Biblia Tysiąclecia wobec tradycji polszczyzny biblijnej – uwagi jubileuszowe, „Język Polski”, 2016, zesz. 4, s. 15-31
• Współczesne tendencje w polskiej translatoryce biblijnej.Aspekty lingwistyczne, „Slavia”, časopis pro slovanskou filologii, 85, 2016, sešit 3, s. 359-372
• W stronę retoryki. O poszukiwaniu nowych sposobów opisu dziedzictwa biblijnego w języku polskim, „Roczniki Humanistyczne” 2018, zesz. 6, s. 57-73
• Polskie frazeologizmy biblijne na tle pokrewnych zasobów innojęzycznych. Stan i perspektywy ujęć kontrastywnych, [w} Kontakty językowe, pod red. M. Szczyrbak i A. Tereszkiewicz, Kraków 2020, s. 171-188.
• Polskie przekłady biblijne i ich językowe związki ze stylistyką wysoką. Zarys problematyki, „Clavibus unitis” Vol. 11/2 (2022), s. 7-18.
• Przejawy dziedzictwa oralno-retorycznego w zasobach biblizmów języka polskiego, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 36 (2024), s. 69-89.

Udział w konferencjach krajowych i  zagranicznych z referatem (wybór):

• Kolędy w Polsce i w krajach słowiańskich, geneza – rozwój – stan obecny, organizator: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Krakowie, Instytut Teologiczny PAT, Kraków 1995
• Sympozjum z okazji 370 rocznicy ukazania się „Biblii gdańskiej”, organizator: Uniwersytet Gdański, Gdańsk 2002
• Język religijny dawniej i dziś II, organizator: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu , Gniezno 2004
• Frazeologia a religia, organizator: Uniwersytet Opolski, Opole 1996
• Językoznawstwo historyczne i typologiczne. W 100-lecie urodzin Profesora Tadeusza Milewskiego, organizator: Polska Akademia Umiejętności, Kraków 2006
• Radość Słowa. Język, interpretacja, translatoryka Biblii, organizator: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, Kraków 2010
• Parémie národů slovanských, organizator: Uniwersytet Ostrawski, Czechy, 2012
• Biblia Jakuba Wujka w życiu i kulturze narodu polskiego, organizator: Polska Akademia Nauk. Oddział w Poznaniu, Poznań 2012.
• History of Bible Translation, Organizator: Czeska Akademia Nauk, Praga, Czechy, 2015
• 500-lecie Reformacji. Język, Organizator: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Gniezno, 2017
• Międzynarodowy Kongres Etnolingwistyczny. Etnolingwistyka – bilans dyscypliny: stan badań, metody i postulaty badawcze, UMCS, Lublin 2021.
• Jazyk a štýl biblického prekladu: západoslovanské perspektívy: Uniwersytet Karola, Praga, 2022.

Działalność popularyzatorska, pedagogiczna i kulturalna:

Liczne wykłady i prelekcje w ośrodkach akademickich, szkolnych, kulturalnych i mediach (radio), m.in. na temat tradycji kolędy w kulturze polskiej, Biblii Jakuba Wujka, popularyzator wiedzy o historii swojej Małej Ojczyzny (Powiśle Dąbrowskie).

Odznaczenia i nagrody:

• Medal Komisji Edukacji Narodowej
• Medal Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie
• Nagroda Douglas Murray Prize przyznana przez Society for Reformation Studies (Wielka Brytania)
• Nominacja w roku 2006 do konkursu o subsydium profesorskie Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej
• Nagroda im. Witolda Hulewicza
• Nagrody rektora WSP/AP/UP:
  – nagroda zespołowa I stopnia / za osiągnięcia naukowe/
  – pięć nagród indywidualnych II stopnia /za osiągnięcia naukowe i organizacyjne
  – nagroda indywidualna III stopnia / za osiągnięcia organizacyjne