dr hab. prof. UKEN Renata Stachura-Lupa

Absolwentka filologii polskiej, studium dziennikarskiego i studiów podyplomowych z zakresu prawa autorskiego, wydawniczego i prasowego. Badaczka pozytywizmu, autorka książek, artykułów drukowanych w czasopismach naukowych i pracach zbiorowych, współredaktorka tomów zbiorowych, inicjatorka i współorganizatorka konferencji naukowych o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym. Redaktor naczelna czasopisma „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria”, kierownik Zespołu badawczego: Dziewiętnastowieczność. Uczestniczy w projektach badawczych finansowanych ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (NPRH). W latach 2017-2020 pełniła funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Filologii Polskiej.

Zainteresowania naukowe:

• związki literatury XIX-wiecznej z filozofią, religią i polityką
• emancypacja i ruchy kobiece w XIX i na początku XX wieku
• krytyka literacka drugiej połowy XIX wieku
• życie literackie i artystyczne Krakowa w dobie autonomii galicyjskiej

Pełnione funkcje:

• kierownik Zespołu badawczego: Dziewiętnastowieczność
• redaktor naczelna czasopisma „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria”  https://www.facebook.com/Studia-Historicolitteraria-102332748351372/
• przedstawicielka Rady Dyscypliny Literaturoznawstwo w Szkole Doktorskiej UKEN
• członkini Komisji Rekrutacyjnej Szkoły Doktorskiej
• członkini Senackiej Komisji ds. Etyki (kadencja 2016-2020, 2021-2024, w roku akademickim 2021/2022 przewodnicząca)
• członkini Komisji Wydawniczej UKEN
• członkini komisji doktorskich UKEN
• członkini Rady IFP i Rady Dyscypliny (literaturoznawstwo)
• członkini Zespołu ds. Oferty Programowej IFP
• przewodnicząca Koła Towarzystwa im. Marii Konopnickiej przy UKEN

Udział w grantach i projektach badawczych:

• kierowanie grantem w ramach ministerialnego projektu Wsparcie dla czasopism naukowych – czasopismo „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” – projekt na lata 2019-2020 (umowa z MNiSW z dn. 24.06.2019 r.)
• opiekun naukowy w grancie Perły Nauki II: „Z miasta do miasta, z kraju do kraju”. Proza podróżnicza Marii Konopnickiej z lat 1890-1910 – projekt PN/02/0141/2023, kierownik projektu: mgr Aleksandra Sędłakowska
• Cyfrowe kalendarium życia i twórczości Józefa Ignacego Kraszewskiego (część pierwsza: 1812-1863) – projekt NPRH/DN/SP/0261/2023/12, kierownik projektu: dr hab., prof. UAM Wiesław Ratajczak, Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu
• Słownik polskiej krytyki literackiej 1764-1918 (hasła osobowe) – projekt NPRH, H11/17/0213/85/2018, kierownik projektu: prof. dr hab. Teresa Kostkiewicz, Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza, Instytut Badań Literackich PAN
• Edycja krytyczna pism wszystkich Bolesława Prusa – projekt NPRH, 0134/FNiTP/H11/80/2011, kierownik projektu: dr hab., prof. KUL Beata Obsulewicz-Niewińska, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza, Instytut Badań Literackich PAN
• Młodzi pozytywiści warszawscy. „Przegląd Tygodniowy” 1866-1876. Narodziny nowoczesnej świadomości. Nowe ujęcia tematyczne i metodologiczne. Krytyczna edycja tekstów w dwóch tomach – projekt NPRH, 11/H/13/058/182, kierownik projektu: dr hab., prof. UwB Anna Janicka, Uniwersytet w Białymstoku
• Słownik polskiej krytyki literackiej 1764-1918 (Pojęcia – terminy – zjawiska – przekroje) – projekt NPRH, 3191/B/H03/2009/37, kierownik projektu: prof. dr hab. Mirosław Strzyżewski, Instytut Badań Literackich PAN i Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
• Józef Kremer (1806-1875) – projekt NPRH, 11/H/12041781, kierownik projektu: dr Urszula Bęczkowska, Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Jagielloński
• Drugi rzut powieści polskiej 1840-1900 (Bibliografia i opis bibliograficzny) – projekt MNiSW, 2053/B/H03/2008/35, kierownik projektu: prof. dr hab. Tadeusz Budrewicz, UP w Krakowie

Prowadzone kursy:

• Historia literatury polskiej – pozytywizm
• Historia literatury polskiej – Młoda Polska
• Literatura polska XIX wieku: antropologia codzienności
• Kulturowe konteksty literatury polskiej 2
• Problematyka kobieca w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski
• Życie literackie Krakowa w latach 1864-1918
• Dzieje krytyki literackiej
• Ochrona własności intelektualnej
• Prawne i etyczne aspekty działalności wydawniczej

Publikacje naukowe (wybór)

Książki:

Kraków literacki w XIX wieku. Szkice, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej, Kraków 2019 (współautor: Tadeusz Budrewicz)

Poglądy ideowo-estetyczne Stanisława Tarnowskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej, Kraków 2016

Adam Bełcikowski – pisarz i historyk literatury, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej, Kraków 2005 http://rep.up.krakow.pl/xmlui/handle/11716/978

Artykuły w czasopismach (po 2016 roku)

• Samokształcenie, literatura i spiski. Kultura studencka w Krakowie drugiej połowy XIX wieku, „Perspektywy Kultury” 2024, nr 4, s. 69-80 https://czasopisma.ignatianum.edu.pl/pk/article/view/2024.4704.06

• Mistycyzm – konserwatyzm – emancypacja. Lucjan Siemieński czyta św. Teresę z Ávili, „Przegląd Humanistyczny” 2023, nr 2, s. 37-49 https://przegladhumanistyczny.pl/article/539319/pl

• Na uniwersytecie, w szpitalu, w prosektorium… Gabriela Zapolska i Maria Szeliga o praktykowaniu medycyny przez kobiety, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio FF, Philologiae” 2023, nr 1, s. 59-74 https://journals.umcs.pl/ff/article/view/15187

• W gorsecie czy w surducie? Strój w dziewiętnastowiecznym dyskursie emancypacyjnym, „Perspektywy Kultury” 2023, nr 4, s. 89-106 https://czasopisma.ignatianum.edu.pl/pk/article/view/2023.430402.07

• O antologizowaniu w drugiej połowie XIX wieku (na marginesie antologii Władysława Bełzy), „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” 2022, nr 12(15), s. 113-130 https://www.journals.polon.uw.edu.pl/index.php/pfl/article/view/774

• Galicyjska recepcja Chopina. W kręgu Marceliny Czartoryskiej i Stanisława Tarnowskiego, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” 2021, nr 41, s. 125-149 https://pressto.amu.edu.pl/index.php/pspsl/article/view/30915

• Literatura na łamach „Przeglądu Polskiego” w latach 1866-1891 (100 pierwszych numerów pisma),  „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia” 2021, z. 19, s. 254-268 https://sbsp.up.krakow.pl/article/view/20811861.19.15

• Od postulatów do społecznej praktyki. Kwestia włościańska w programie krakowskich obchodów 200-lecia odsieczy wiedeńskiej (1883), „Colloquia Litteraria” 2021, nr 1-2, s. 27-44 https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/cl/article/view/10043

• Z dziejów recepcji Luisa Vaz de Camoesa w Polsce: Adam Bełcikowski czyta „Luzjady” [Adam Bełcikowski, „Luzjady” Camoesa], „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” 2021, z. 21, s. 372-392 https://studiahistoricolitteraria.up.krakow.pl/article/view/8930

• Kremer, Tarnowski, Rydel – związki nie tylko tekstowe, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” 2019, z. 19, s. 66-78 https://studiahistoricolitteraria.up.krakow.pl/article/view/5963

• Zagadnienie charakteru narodowego w krytyce literackiej Stanisława Tarnowskiego, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia” 2019, z. 17, s. 133-141 http://sbsp.up.krakow.pl/article/view/20811861.17.9

• Detektyw Fryga na tropie: Henryk Nagiel „Tajemnice Nalewek” i „Sęp”, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2018, nr 4, s. 89-105 https://www.czasopisma.uni.lodz.pl/polonica/article/view/4893/4612

• Lekcje świętości, lekcje cudowności. O „Legendach z życia świętych” Antoniny Domańskiej, „Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza” R. 11: 2018, s. 255-267 https://rcin.org.pl/dlibra/publication/87963/edition/68391

• O „Polskiej pieśni niepodległej” Jana Lorentowicza, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” 2018, z. 18, s. 75-85 https://studiahistoricolitteraria.up.krakow.pl/article/view/5335

• Zrozumieć pozytywizm, „Humanistyka i Przyrodoznawstwo” 2018, nr 24, s. 621-627 https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/hip/article/view/2638

• Alegoria, realizm, historyzm – dylematy krytyków drugiej połowy XIX wieku. Wstępne rozpoznanie, „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” 2017, nr 7, s. 307-319 https://www.journals.polon.uw.edu.pl/index.php/pfl/article/view/94/76

Rozdziały w monografiach wieloautorskich (od 2016 roku)

• Das literarische Leben im Krakau des 19. Jahrhunderts, [w:] Krakau im Blickfeld von Geschichte, Kultur, Literatur und Sprache vom 19. bis zum 21. Jahrhundert. Band 2, Kultur, Literatur und Sprache, hg. von A. Bajorek, I. Röskau-Rydel und D. Szczęśniak Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 2024, s. 35-48.
• Listy Fryderyka Chopina jako źródło biograficzne w świetle dziewiętnastowiecznych praktyk biograficznych: Karasowski, Tarnowski, Szulc, [w:] Chopin (nie)wysłowiony – wokół listów Chopina… Korespondencja kompozytora jako dzieło i zadanie badawcze, red. nauk. E. Hoffmann-Piotrowska, U. Kowalczuk, K. Stępień-Kutera, Warszawa: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, 2024, s. 281-303 (wyd. w jęz. ang.: Fryderyk Chopin’s letters as a biographical source in light of nineteenth-century biographical practices: Karasowski, Tarnowski, Szulc, [in:] Chopin (not) Rendered: On Chopin’s Letters… The composer’s correspondence as a work and an object of study, ed. by E. Hoffmann-Piotrowska, U. Kowalczuk, K. Stępień-Kutera; translated by J. Comber, Warsaw: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, 2024, p. 283-305).
• „Młodzi” i „starzy” w Krakowie, w: Literatura i kultura lat 60. XIX wieku. Między polityką a prywatnością: dyslokacje, red. U. Kowalczuk, D. W. Makuch, D. M. Osiński, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2019, s. 32-42
• Biblie Konopnickiej (na marginesie jej listów do Antoniego Wodzińskiego), w: Dylematy epoki postyczniowej. Księga ofiarowana Bogdanowi Mazanowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. M. Domagalska i D. Samobrska-Kukuć, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2019, s. 315-326
• Z Krakowa do Warszawy, z Warszawy do Krakowa. Wykładowcy Szkoły Głównej: Adam Bełcikowski, Karol Estreicher i Stefan Pawlicki, w: Szkoła Główna: kręgi wpływów 2, red. U. Kowalczuk i Ł. Książyk, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2019, s. 267-284
• Adam Bełcikowski – poeta epoki przejściowej, w: Poeci krakowscy mniej znani, zapomniani, niedoczytani…, t.2, red. M. Sadlik i M. Chrobak, Collegium Columbinum, Kraków 2017, s. 25-37
• Stanisław Tarnowski – krytyk i historyk literatury, wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego, w: Stanisław Tarnowski (1837-1917), red. T. Zych, Muzeum Historyczne Miasta Tarnobrzega, Tarnobrzeg 2017, s. 33-49
• Z dziejów satyry galicyjskiej. Stanisław Tarnowski – „Czyściec Słowackiego”, w: Poetyka losu i historii. Profesorowi Tadeuszowi Budrewiczowi w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin, red. K. Gajda, R. Stachura-Lupa, K. Wądolny-Tatar, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej, Kraków 2017, s. 561-571
• Głosem kobiecym. Anna Libera „Krakowianka”, w: Narodziny Rzeczpospolitej Krakowskiej: relacje, obrazy, wspomnienia, red. M. Stankiewicz-Kopeć i T. Budrewicz, Akademia Ignatianum: Wydawnictwo WAM, Kraków 2016, s. 173-184
• Pokolenie literackie, w: Słownik polskiej krytyki literackiej 1764-1918. Pojęcia – terminy – zjawiska – przekroje, t. 2: N-Z, red. J. Bachórz, G. Borkowska, T. Kostkiewiczowa, M. Rudkowska i M. Strzyżewski, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2016, s. 299-301
• Stanisław Tarnowski a estetyka Józefa Kremera, w: Józef Kremer (1816-1875). Studia i materiały, red. U. Bęczkowska, R. Kasperowicz, J. Maj, Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2016, s. 175-193
• W dwugłosie: Adam Bełcikowski i Piotr Chmielowski, w: Polska krytyka literacka w XIX i XX wieku, red. M. Gabryś-Sławińska, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2016, s. 99-113

Redakcja monografii wieloautorskich:

Zaciętość dumy w osamotnieniu. Konopnicka i inne, red. Renata Stachura-Lupa, Aleksandra Sędłakowska, Paulina Żarnecka, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej, Kraków 2023, ss. 234

Poetyka losu i historii. Profesorowi Tadeuszowi Budrewiczowi w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin, red. Kazimierz Gajda, Renata Stachura-Lupa, Katarzyna Wądolny-Tatar, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej, Kraków 2017, ss. 748

Poeci krakowscy mniej znani, zapomniani, niedoczytani…, t. I, red. Renata Stachura-Lupa i Marek Karwala, Collegium Columbinum, Kraków 2017, ss. 261

Upominki od narodu. Jubileusze, rocznice, obchody pisarzy, red. Tadeusz Budrewicz, Paweł Bukowski, Renata Stachura-Lupa, Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu, Jedlicze 2010, ss. 388

Dramat w historii, historia w dramacie, red. Krystyna Latawiec, Renata Stachura-Lupa, Jerzy Waligóra, współpr. Ewa Łubieniewska, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej, Kraków 2009, ss. 571

Powieść historyczna dawniej i dziś, red. Renata Stachura-Lupa, Tadeusz Budrewicz, Bolesław Faron, współpr. Kazimierz Gajda, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej, Kraków 2007, ss. 631

Udział w konferencjach naukowych (po 2016 roku):

• Wokół medycyny, medyków i medykamentów w kulturze, ogólnopolska konferencja naukowa, organizator: Uniwersytet Ignatianum, Instytut Kulturoznawstwa i Dziennikarstwa, Kraków, 3 grudnia 2024 r.
• Reymont – stulecie Nobla, ogólnopolska konferencja naukowa, organizatorzy: Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Łódź, 13-15 listopada 2024 r.
• Podróże realne i literackiej, ogólnopolska konferencja naukowa, organizatorzy: Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza, Muzeum Regionalne im. Zygmunta Krasińskiego w Złotym Potoku, Uniwersytet Łódzki, UKEN – Zespół badawczy: Dziewiętnastowieczność, Złoty Potok, 14-15 czerwca 2024 r.
• Maria Konopnicka. Życie – Dzieło – Duch, międzynarodowa konferencja naukowa, organizator: Muzeum Marii Konopnickiej, Żarnowiec, 21-22 października 2022 r.
• Wokół stroju w kulturze – przebieranie, ukrywanie, kreowanie, manifestowanie, kontestowanie. W tradycji i współczesności, organizator: Instytut Kulturoznawstwa i Dziennikarstwa Akademii Ignatianum, Kraków, 28 września 2022 r.
• „Zaciętość dumy w osamotnieniu”. Marii Konopnickiej w 180. rocznicę urodzin. Rozpoznania – Idee – Recepcja, ogólnopolska konferencja naukowa, organizatorzy: Katedra Literatury i Kultury Polskiej XIX wieku IFP UP, Koło Naukowe Polonistów UP, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Muzeum HERstorii Sztuki, Kraków, 21-22 kwietnia 2022 r.
• Lektura nieprzeczytanych. Odkrywanie pozytywizmu i Młodej Polski, ogólnopolska konferencja naukowa, organizator: Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 23-24 maja 2022 r.
• Dusze zmodernizowane. Religijność a emancypacja w piśmiennictwie polskim (1869-1914), ogólnopolska konferencja naukowa, organizator: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 7-8 marca 2022 r.
• 4th International Chopinological Congress Through the Prism of Chopin: Reimagining the 19th Century, organizatorzy: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina i Uniwersytet Warszawski, Warszawa, 1-4 grudnia 2021 r.
• Lucjan Rydel – w setną rocznicę śmierci, ogólnopolska konferencja naukowa, organizatorzy: Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie i Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Kraków, 5-6 lipca 2018 r.
• Stanisław Tarnowski – człowiek, uczony, polityk. W setną rocznicę śmierci (1917-2017), ogólnopolska konferencja naukowa, organizatorzy: Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie i Polska Akademia Umiejętności, Kraków, 4 grudnia 2017 r.
• Antonina Domańska i historia, ogólnopolska konferencja naukowa, organizator: Pracownia Literatury dla Dzieci i Młodzieży IFP UP, Kraków, 26-27 czerwca 2017 r.
• Poeci krakowscy mniej znani, zapomniani, niedoczytani, Instytut Filologii Polskiej UP, Kraków, 16-18 listopada 2016 r.

Działalność popularyzatorska, pedagogiczna i kulturalna:

• współpraca z Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu, Urzędem Miasta Krakowa, Muzeum Historycznym Miasta Krakowa, Polską Akademią Umiejętności, Instytutem Badań Literackich PAN, Muzeum HERstorii Sztuki w Krakowie, Muzeum Narodowym Bolesława Prusa w Nałęczowie, Towarzystwem Literackim im. Adama Mickiewicza, Muzeum Regionalnym im. Zygmunta Krasińskiego w Złotym Potoku, Biblioteką Raczyńskich w Poznaniu

Odznaczenia i nagrody:

• Nagroda Rektora za znaczące osiągnięcia naukowe i wysoko punktowane publikacje, IDUB „Excellence Motivation” (2024)
• Nagroda Rektora za działalność organizacyjną (2023)
• Nagroda Rektora za 25 lat pracy zawodowej (2021)
• Nagroda Rektora indywidualna II stopnia (2017)
• Medal Brązowy za Długoletnią Służbę (2012)
• Nagroda Rektora zespołowa III stopnia (2007)
• Nagroda Rektora indywidualna II stopnia (2006)