dr Patryk Szaj

Doktor nauk humanistycznych, literaturoznawca, redaktor, okazjonalnie tłumacz. Interesuje się humanistyką środowiskową, dyskursem antropocenu, teorią literatury, związkami między literaturą i filozofi, współczesną poezją polską, politycznymi kontekstami literatury. Autor monografii Wierność trudności. Hermeneutyka radykalna Johna D. Caputo a poezja Aleksandra Wata, Tadeusza Różewicza i Stanisława Barańczaka (2019) oraz książki eseistycznej Pamiętnik z końca świata (jaki znamy) (2022). Publikował m.in. w „Porównaniach”, „Pamiętniku Literackim”, „Przestrzeniach Teorii”, „Czasie Kultury”, „Postscriptum Polonistycznym”, „Kulturze Współczesnej”, „Śląskich Studiach Polonistycznych”, „Wielogłosie” „Environmental Values”, „Phainomena: Journal of Phenomenology and Hermeneutics”. Redaktor ponad 100 tomów poetyckich z serii Biblioteka Poezji Współczesnej (Wydawnictwo WBPiCAK w Poznaniu). Stały współpracownik redakcji dwutygodnika kulturalnego „artPapier” oraz internetowego wydania „Czasu Kultury”. Redaktor naukowy serii Humanistyka Środowiskowa (wydawnictwo słowo/obraz terytoria, wcześniej Wydawnictwo WBPiCAK w Poznaniu). Współtłumacz książek Antropocen czy kapitałocen? Natura, historia i kryzys kapitalizmu pod red. Jasona W. Moore’a (2021, wyd. 2 poprawione 2025) oraz Zoografie. Kwestia zwierzęca od Heideggera do Derridy Matthew Calarco (2022). Zredagował monograficzne numery czasopism „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” („Języki antropocenu”, 2023, t. 11) oraz „Zoophilologica: Polish Journal of Animal Studies” („Zwierzęta w teorii i praktyce politycznej”, 2025, nr 1, wspólnie z Dariuszem Gzyrą).

Pracuje nad monografią poświęconą polskiej poezji samoświadomego antropocenu.

Pełnione funkcje:

• Opiekun II roku studiów stacjonarnych I stopnia na kierunku filologia polska
• członek Rady Jakości Kształcenia dla kierunku Media Content & Creative Writing
• w latach 2021-2024 sekretarz Komisji Rekrutacyjnej dla kierunku filologia polska

Prowadzone kursy:

• elementy poetyki
• Essential Ecocriticism
• humanistyka środowiskowa
• kierunki badań literackich w XXI wieku
• literaturoznawstwo XX i XXI wieku 1: teoria, antropologia
• podstawy teorii literatury
• poetyka z elementami teorii literatury 1
• poetyka z elementami teorii literatury 2
• poetyka z elementami teorii literatury 3
• poetyka z elementami teorii literatury 4
• posthumanizm w literaturze
• praktyki kulturowe XX i XXI wieku
• projektowanie przyszłości we współczesnej humanistyce (Szkoła Doktorska)
• warsztaty kreatywnego pisania: teksty literackie 4
• współczesna kultura literacka

Najważniejsze publikacje naukowe:

• Wierność trudności. Hermeneutyka radykalna Johna D. Caputo a poezja Aleksandra Wata, Tadeusza Różewicza i Stanisława Barańczaka, Universitas, Kraków 2019. https://universitas.com.pl/produkt/3872/Wiernosc-trudnosci-Hermeneutyka-radykalna-Johna-D-Caputo-a-poezja-Aleksandra-Wata-Tadeusza-Rozewicza-i-Stanislawa-Baranczaka
• Cóż po poet(k)ach w czasach antropocenu? Zarys propozycji trójkąta antropocenicznego, „Postscriptum Polonistyczne” 2023, nr 2, s. 1-23.
• „Busting in the Dark: Dark-Ecological Poetry of Maciej Robert”. W: Places that the map can’t contain: Poetics in the Anthropocene, edited by Julia Fiedorczuk, Paweł Piszczatowski. Göttingen : Vandenhoeck & Ruprecht Verlage, 2023.
• Od agrologistyki do queerowej ekologii, „Czas Kultury” 2023, nr 1 (współautorka: Iga Maria Szczepańska).
• A Bad Patch of Agrilogistics: Polysaccharides by Szymon Szwarc, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio FF, Philologiae” 2022, Vol. 40, nr 1.
• Poetry and the Challenge of Understanding: Towards a Deconstructive Hermeneutics, “Phainomena. Journal of Phenomenology and Hermeneutics” 2022, Vol. 31, nr 120-121.
• Hermeneutics at the Time of the Anthropocene. The Case of Hans-Georg Gadamer, „Environmental Values” 2021, vol. 30, nr 2.
• Czas, który wypadł z ram. Antropocen i ekokrytyczna lektura tekstów literackich,„Forum Poetyki” 2021, vol. 24, nr 2.
• Antropocen i kapitałocen. W poszukiwaniu fuzji horyzontów, „Porównania” 2021, nr 2.
• W stronę hermeneutyki postantropocentrycznej, „Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies” 2020, nr 6.
• Dotkliwe wiersze Aleksandra Wata, „Pamiętnik Literacki” 2018, nr 1.
• Tadeusz Różewicz wobec tzw. zwierząt hodowlanych, „Narracje o Zagładzie” 2017, nr 3.
• Śledzenie (śladów) sensu. Tekst i lektura w hermeneutyce ponowoczesnej, „Forum Poetyki” 2017, nr 1-2.

Udział w konferencjach krajowych i zagranicznych (wybór):

• Referat Kontrhegemoniczny potencjał poezji w kapitałocenie, ogólnopolska konferencja naukowa „Przeploty polifonii perspektyw. Praktyki kontr-hegemoniczne”, Uniwersytet Mikołaja Kopernia w Toruniu, 7-8.06.2024
• Referat Opening Futures Through the Work of Mourning, The Anthropocene – From Boundaries to Bonds. Interdisciplinary Crossovers in Knowledge Development, Academia Europaea, Politechnika Wrocławska, 19-20.10.2023.
• Referat The Passivity of the Experience of the Anthropocene, Eco-Phenomenology and Passivity, UiT – The Arctic University of Norway, 28-30.09.2023.
• Referat Staying with the Fable: Jakub Kornhauser’s Poetic Volume “In amplexu” as a Narrative for the Contaminated World, Contagion: Between Contiguity and Community, Uniwersytet Jagielloński, 24-26.05.2023.
• Referat Is It Too Late to be Post-human? Re-Defining the Human in the Anthropocene, Defining the Human in Environmental Humanities, Venice International University, 9-11.06.2022.
• Referat Języki antropocenu we współczesnej poezji polskiej, Międzynarodowa Konferencja GEOlogos, Uniwersytet Śląski w Katowicach, 1-3.06.2022.
• Referat A Bad Patch of Agrilogistics: „Polysaccharides” (“Cukry złożone”) by Szymon Szwarc, Re-Thinking Agency: Non-Anthropocentric Approaches, University of Warsaw, 3-5.02.2022.
• Referat Understanding Nonhuman Others as a Radical Translation, International Summer School in Philosophy and Education: Hermeneutics as Education and Translation, 24-28.05.2021.
• Referat W stronę hermeneutyki postantropocentrycznej, IV Międzynarodowa Interdyscyplinarna Konferencja Naukowa z cyklu „Człowiek – Inny/Obcy Byt” Człowiek w relacji do zwierząt. Mity – stereotypy – uprzedzenia, Uniwersytet Śląski w Katowicach, 26-27.09.2019 (zgłoszenie zakwalifikowane na konferencję).
• Referat The Fragility of Being in the Anthropocene, International Summer School in Philosophy and Education Fragility as A Mode of Being-in-the-World: Hermeneutic Ethics of Capability, International Institute for Hermeneutics, 20.-24.05.2019 r.

Działalność popularyzatorska, pedagogiczna i kulturalna:

• redaktor naukowy serii wydawniczej Humanistyka Środowiskowa (wydawnictwo słowo/obraz terytoria)
• współpracownik Wydawnictwa WBPiCAK w Poznaniu (redaktor i korektor tomów poetyckich publikowanych w serii wydawniczej Biblioteka Poezji Współczesnej)
• stały współpracownik redakcji dwutygodnika kulturalnego „artPapier”
• uczestnik wielu festiwali literackich i kulturalnych (m.in. 20. Objazdowy Festiwal Filmów Dokumentalnych Watch Dogs, Bomba Megabitowa, Żar Literatury, Conrad Festival, Puls Literatury)
• autor warsztatów czytelniczych dla uczniów i uczennic szkół średnich przeprowadzanych w ramach cyklu „Lekcje czytania” (edycje: 2022, 2023, 2024; organizator: Krakowskie Biuro Festiwalowe)
• uczestnik debat i paneli eksperckich (m.in. Entangled Worlds: In Dialogue with Karen Barad, Dipesh Chakrabarty. Poza antropo-centrum, Sztuka/przetrwania. Dlaczego aktywiści klimatyczni atakują dzieła sztuki?, Co po antropocenie?)
• w latach 2011-2013 prezes Stowarzyszenia „Inicjatywa Kulturalna Pro Arte”

Odznaczenia i nagrody:

• Nagroda Rektora Uniwersytetu Pedagogicznego im KEN w Krakowie za osiągnięcia naukowe i wysoko punktowane publikacje w 2021 roku.
• Stypendium Funduszu Popierania Twórczości ZAIKS (2021).
• Nagroda Krakowa Miasta Literatury UNESCO (edycja 2021).
• Stypendium Fundacji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na rok akademicki 2015/2016
• Medal Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza „Za wybitne osiągnięcia w nauce i wyróżniający udział w życiu Uniwersytetu”, 30.09.2013 r.